Zespół jelita drażliwego to coraz częściej diagnozowana przypadłość dająca wiele niespecyficznych objawów ze strony układu pokarmowego. Jak sobie z nimi z nimi radzić? Jak zmienić swoją dietę? O tym dowiecie się z poniższego artykułu.
Zespół jelita drażliwego – czym jest?
IBS czyli Zespół jelita drażliwego czy nadwrażliwego – to przewlekła idiopatyczna choroba przewodu pokarmowego o charakterze czynnościowym nieuwarunkowana zmianami organicznymi. Nie jest to jedynie drobne zaburzenie czynnościowe, a choroba odpowiednio przez WHO zaklasyfikowana w systemie ICD-10. Często sami lekarze stawiają szybką diagnozę na podstawie wielu niespecyficznych objawów, bez szukania faktycznej przyczyny lub wskazując tylko na złe odżywianie czy stresujący tryb życia. A objawy mogą być dla pacjenta bardzo uciążliwe, więc taka wiadomość z ust lekarza będzie zdecydowanie niewystarczająca. Aby w ogóle mówić o chorobie zgodnie z Kryteriami Rzymskimi, objawy powinny utrzymywać się minimum 3 miesiące. Przebieg choroby ma charakter przewlekły i w zależności od dominującego objawu wyróżnia się 3 jej typy:
– biegunkowy;
– zaparciowy;
– mieszany (występowanie naprzemienne biegunek i zaparć).
Skala problemu jest dość duża – wiele przypadków pozostaje niezdiagnozowanych, uważa się, że może dotyczyć 20-30% populacji, przy czym częściej chorują kobiety – ok 2/3 przypadków.
Zespół Jelita Drażliwego – objawy
Objawy Zespołu Jelita Drażliwego występują w całym układzie pokarmowym. Mogą to być zatem:
- Zgaga
- uczucie pełności po nawet niewielkim posiłku
- biegunki, luźne stolce, ale również zaparcia i zaburzenia rytmu wypróżnień
W wielu przypadkach biegunki i zaparcia występują naprzemiennie, co może być bardzo uciążliwe dla cierpiących na IBS pacjentów. Wymienione objawy mogą być również efektem depresji, lęków czy nerwic i w drugą stronę – mogą takie choroby wywoływać, ponieważ ze względu na swój przebieg odbijają się na zawodowym i towarzyskim życiu pacjenta. Dodatkowo wobec braku odpowiedniej diagnozy i leczenia mogą ciągnąć się latami.
Zespół Jelita Drażliwego może występować u osób z pewnymi zaburzeniami w wydzielaniu enzymów czy hormonów np. cholecystokininy, która wydzielana jest intensywniej przy tłustych produktach, kurcząc pęcherzyk żółciowy, przyspieszając perystaltykę jelit, co może przekładać się na luźne stolce i poposiłkowe biegunki. Choć niewykluczona jest tu odpowiedź ze strony układu nerwowego, jak wiadomo stres zwiększa wydzielanie adrenaliny, noradrenaliny, co dodatkowo upośledza pracę układu pokarmowego, zmienia właściwości błony śluzowej (zmiana pH, ilości immunoglobuliny A) i przekłada się na środowisko oraz korzystne warunki do rozrostu nieprawidłowej mikroflory jelitowej.
Jeśli o tym mowa, IBS często wiązany jest z nieprawidłowościami również w tym zakresie – aż 80% chorych ma zaburzenia mikrobioty jelitowej. Często również występuje rozrost mikroflory jelitowej w jelicie cienkim poza zastawkę łączącą jelito kręte z jelitem grubym – zastawkę (Bauhina), czyli tzw. SIBO. Choroby te mogą występować jednocześnie i nasilać wzajemne objawy – biegunki, luźne stolce, wzdęcia, gazy.
Jednym z czynników, który dodatkowo może nasilać i zaostrzać przebieg choroby są alergie i nietolerancje pokarmowe pacjenta. Warto zatem wykonać w tym kierunku badania, po wcześniejszej konsultacji z lekarzem. Specjalista może dodatkowo zalecić badania krwi, kolonoskopię czy gastroskopię z pobraniem wycinków do badań histopatologicznych. Natomiast rolą dietetyka będzie odpowiednia zmiana diety, wprowadzenie modyfikacji, które nie spowodują niedoborów, a jednocześnie zmniejszą objawy. Jak zatem pomóc pacjentowi, który cierpi na IBS?
Zespół Jelita Drażliwego – dietoterapia
Leczenie najczęściej polega na zmianach w diecie pacjenta, przy czy nie istnieją zalecenia identyczne dla wszystkich chorych i zawsze należy je analizować indywidualnie, biorąc pod uwagę tolerancję na niektóre produkty i potrawy.
Pewne produkty mogą zaostrzać objawy u większości chorych – chodzi tu głównie o produkty ciężkostrawne, smażone, tłuste, ale również zawierające składniki fermentujące w jelicie grubym, co nasila wzdęcia, gazy, biegunki czy zaparcia. Bardzo dużą skutecznością cieszy się dieta LOW FODMAP, czyli dieta ograniczająca właśnie te fermentujące węglowodany:
– oligosacharydy (inulina, glukany, fruktany) np.: czosnek, cebula, brokuł, owies
– disacharydy – np. laktoza, mleko
– monosacharydy np. fruktoza – owoce, miód, produkty przetworzone
– poliole, czyli alkohole takie jak sorbitol, mannitol, ksylitol – słodziki, produkty przetworzone.
Każdy z nas tak naprawdę doznaje wzdęć, czy biegunek po zjedzeniu w nadmiarze tych produktów, jednak u części osób występują one znacznie szybciej, przy mniejszej dawce.
Wynika to z procesów fermentacyjnych w jelicie grubym, gdyż te produkty nie są trawione lub trawione są częściowo i stanowią świetną pożywkę dla patologicznych bakterii w jelicie grubym, np. E. Coli, Clostridium.
Standardem zatem powinna być jest dieta prowokacyjna, która polega na usunięciu danego składnika i wprowadzeniu go po pewnym czasie z obserwacją reakcji organizmu. Jeśli pojawiają się objawy ze strony przewodu pokarmowego, należy wykluczyć ten produkt i zastąpić go innym, tak aby nie pojawiały się niedobory. To właśnie zadanie dietetyka, aby bezpiecznie przeprowadzić pacjenta przez ten proces, nie narażając go nie wspomniane niedobory a jednocześnie niosąc ulgę w chorobie.
Zespół Jelita Drażliwego – zasięgnąć rady specjalisty!
Zespół Jelita Drażliwego to niewątpliwe uciążliwa choroba, warto zatem szukać rozwiązań u specjalistów. Wizyta u gastroenterologa, wykonanie odpowiednich badań i konsultacja z dietetykiem. To właśnie on na ostatnim etapie pomoże ułożyć jadłospis, wskaże jak przygotowywać potrawy, jak szukać zamienników, by uniknąć niedoborów. Kluczem jest tutaj indywidualna dieta uwzględniająca alergie, nietolerancje czy kulinarne preferencje pacjenta. Zebranie właściwego wywiadu żywieniowego, stały kontakt z podopiecznym i możliwość modyfikacji jadłospisu w każdej chwili wymagają od dietetyka właściwego narzędzia, takiego jak program Kcalmar.pro do tworzenia jadłospisów, które można wydrukować lub odebrać w aplikacji internetowej czy mobilnej. Dzięki temu na ekranie telefonu możemy przeglądać szczegółowy harmonogram żywieniowy wraz z listą zakupów pogrupowaną w kategorie – co znacznie ułatwia planowanie zakupów. Darmowa aplikacja mobilna Kcalmar – Dieta i przepisy pozwala szukać dietetyków w swojej okolicy, którzy specjalizują się właśnie w tym zakresie. Można także skorzystać z wyszukiwarki dietetyków Kcalmar.com, aby znaleźć tego najbardziej odpowiedniego dla swoich potrzeb. To zdecydowanie inwestycja w swoje zdrowie i lepsze samopoczucie!
