Sztywność stawów jest objawem, z którym codziennie mierzyć się musi bardzo wielu ludzi. Szczególnie często występuje u osób starszych. Z technicznego punktu widzenia, sztywność związana jest najczęściej z degradacją chrząstki stawowej. Z czasem w obrębie stawu mogą pojawiać się kolejne zmiany: zwężenie szpary stawowej, geody, osteofity, nadżerki kostne. Charakter wykrywanych radiologicznie zmian zależny jest od rodzaju i stopnia zaawansowania choroby pierwotnej.
Choroba zwyrodnieniowa stawów
Jest to choroba dotykająca przede wszystkim osoby w starszym wieku. Jej przyczyną jest zaburzenie proporcji między procesami tworzenia i niszczenia chrząstki, które w normalnych warunkach odpowiadają za jej prawidłową strukturę i funkcję. Choroba może dotyczyć właściwie każdego stawu. Charakteryzuje się bólem oraz sztywnością występującą po okresach bezruchu. Leczenie choroby zwyrodnieniowej obejmuje fizjoterapię, redukcję masy ciała, zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia ortopedycznego oraz w niektórych przypadkach leczenie operacyjne – zastąpienie uszkodzonego stawu endoprotezą. Dolegliwości bólowe łagodzi się za pomocą niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), np. zawierających deksketoprofen. Dobre rezultaty przynoszą niekiedy dostawowe iniekcje kwasu hialuronowego.
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
RZS jest chorobą autoimmunologiczną, co oznacza, iż to nasz organizm sam uszkadza swoje tkanki. Choroba zajmuje przede wszystkim stawy ręki i stopy, choć w wielu przypadkach atakuje także stawy kolanowe, łokciowe, barkowe i biodrowe. Co ciekawe, nie dotyka ona stawów międzypaliczkowych dalszych. Bardzo charakterystycznym obrazem tej choroby są bolesne, obrzęknięte stawy śródręczno-paliczkowe i międzypaliczkowe bliższe, przy całkowicie zdrowych stawach międzypaliczkowych dalszych. Sztywność stawów w RZS obserwowana jest przede wszystkim rano i zwykle z czasem przemija. RZS nie jest jedynie chorobą stawów. Powoduje także zmiany w obrębie serca, płuc i nerek. Rozpoznanie opiera się na ocenie stanu klinicznego pacjenta, zdjęciach RTG zajętych stawów i wykonaniu badań laboratoryjnych. Właściwe leczenie polega na regularnym przyjmowaniu leków modyfikujących przebieg choroby i doraźnego leczenia bólu za pomocą NLPZ. Leczenie jest niezwykle istotne, gdyż nie tylko pozwala na uwolnienie się od dolegliwości, ale także na spowolnienie destrukcyjnego działania choroby.
Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZSSK)
Jest to choroba powodująca silny ból oraz sztywność w obrębie kręgosłupa. Początkowo zajęte są stawy krzyżowo-biodrowe, z czasem schorzenie powoduje utratę ruchomości na całym przebiegu kręgosłupa. Naturalne krzywizny zostają zniesione, zaś człowiek przybiera nienaturalną, przygarbioną postawę. Typowym objawem choroby są też zmiany w obrębie oczu. Rozpoznanie oparte jest przede wszystkim na stwierdzeniu charakterystycznych obrazów na zdjęciach radiologicznych, zaś podstawą leczenia jest fizjoterapia i leki z grupy NLPZ. Ból i sztywność zmniejszają się po wykonywaniu odpowiednich ćwiczeń, toteż dla dobrych wyników leczenia ważne jest zaangażowanie chorego.
Postępowanie w przypadku objawów
Pamiętajmy, iż sztywność stawów jest objawem wymagającym konsultacji lekarskiej. Sztywność może być bowiem objawem różnych chorób, niekiedy bardzo niebezpiecznych i mających skłonności do pogłębiania się. Właściwe leczenie może spowolnić, albo nawet zatrzymać progresję zmian, a także znacznie poprawić komfort życia. Szczególnie objawy wskazujące na RZS i ZSSK powinny być jak najszybciej zgłoszone lekarzowi, gdyż im szybciej zaczniemy leczyć te choroby, tym mniejsze spustoszenie w naszym organizmie wyrządzą.
