Niedobór witaminy D nie należy do rzadkości, mimo że stosunkowo łatwo zaspokoić dzienne zapotrzebowanie organizmu. Na hipowitaminozę narażone są głównie osoby otyłe, a także osoby cierpiące na choroby wątroby i nerek lub zespół upośledzonego wchłaniania. Również niektóre choroby genetyczne i leki (np. przeciwdrgawkowe) mogą doprowadzić do niedoborów witaminy D. Czynnikami ryzyka są również ciemna karnacja, praca zmianowa, dieta wegańska oraz spędzanie czasu głównie w czterech ścianach. Brak witaminy D obserwuje się zwłaszcza u dzieci w wieku szkolnym i osób starszych, gdyż w tych grupach wiekowych często występuje niedostateczna ekspozycja na słońce.
Zapotrzebowanie na witaminę D
Dobowe zapotrzebowanie na „słoneczną witaminę” zależy nie tylko od wieku i płci, ale także od wagi i sytuacji życiowej. I tak: niemowlęta potrzebują 10 mikrogramów, dzieci i młodzież 15-25 mikrogramów, a dorośli 20-25 mikrogramów. Znacznie większe zapotrzebowanie na witaminę D, bo aż 40-100 mikrogramów, mają dorośli cierpiący na otyłość. Kobiety w ciąży potrzebują 37-50 mikrogramów, a (co ciekawe) osoby pracujące na nocną zmianę od 25 do 50 mikrogramów.
Pokrycie dziennego zapotrzebowania nie jest trudne, wymaga jedynie przestrzegania pełnowartościowej diety. Witaminę D3 (najcenniejszą spośród rodziny wit. D) znajdziemy w mięsie i popularnych produktach pochodzenia zwierzęcego – serze (sporo w mozzarelli), serku topionym, mleku, maśle, śmietanie, jogurcie, jajach, wątrobie wołowej, rybach (zwłaszcza pikling, łosoś, makrela, śledź), drobiu i wieprzowinie. Sporo witaminy D zawierają także pieczarki i niektóre oleje roślinne. Istnieje jednak znacznie prostszy sposób na pokrycie zapotrzebowania na witaminę D. Wystarczy przebywać na dworze w słoneczny dzień, a po 20-30 minutach nasz organizm wyprodukuje dostateczną ilość tej witaminy.
Objawy i skutki braku witaminy D
Z uwagi na intensywny rozwój układu kostnego w młodym organizmie, niedobór witaminy D jest groźny zwłaszcza w przypadku niemowląt i małych dzieci. Brak witaminy D u niemowląt uwidacznia się w wyglądzie zewnętrznym – tył główki ulega lekkiemu spłaszczeniu, a czoło pokrywa się guzami. Ciemiączko wolniej się zrasta, może dojść do krzywicy żeber i silnego osłabienia mięśni. Do objawów niedoboru witaminy D należą również:
- bóle i osłabienie mięśni,
- bóle kości,
- problemy z zębami i dziąsłami,
- biegunka,
- brak apetytu,
- uczucie pieczenia w jamie ustnej,
- problemy ze wzrokiem,
- bezsenność.
Podczas gdy niedobór witaminy D u dzieci powoduje krzywicę, u dorosłych prowadzi do osteomalacji i osteoporozy – chorób prowadzących do stopniowego zmniejszania gęstości i masy kości. Zbyt niska podaż witaminy D w diecie ciężarnych powoduje zaburzenia rozwoju układu nerwowego u płodu, czego następstwem może być autyzm lub schizofrenia. Długotrwały brak witaminy D prowadzi do rozwoju wielu chorób m.in., cukrzycy, schorzeń układu krążenia, chorób o podłożu zapalnym i autoimmunologicznym, a nawet nowotworów.
